Viral Pazarlama Nedir?
Viral pazarlama, geleneksel bir yöntem olan ağızdan ağıza pazarlama (WOM) tekniğinin teknoloji ve internet kullanımının gelişmesi ile evrilerek dijital ortamda gerçekleşen halidir. Yani viral pazarlama; marka, ürün, firma veya şirket ile ilgili mesajların, oluşturulan içerikle internet ortamında, sosyal medya ağlarında başka kişilere veya sitelere aktarılması ve yayılmasını sağlayan bir pazarlama modelidir. Viral pazarlama tekniği dijital pazarlama içerisinde oldukça önemli bir konuma sahiptir. Üretici ve tüketici arasında dolaylı bir ilişki oluşmasını sağlayan viral pazarlamada tüketiciler bir ara bulucu rolünde olmaktadır. Üretici olan marka ya da firma ise iletişimde bulunduğu birkaç kişi vasıtasıyla hızlı bir şekilde çok fazla kişiye ulaşabilmektedir.
Şimdi biraz eski zamanlara geri dönelim. 1990’lı yıllar itibariyle Türkiye’de ev ev gezerek tencere, tava ve benzeri ürünlerin tanıtımı ve satışına yönelik çalışmalar yapılmaktaydı. Telefonla evi arayan pazarlamacı evi ziyaret etmek için randevu alır, randevu alırken karşısındaki kişiye o gün için komşularını da davet etmesini rica ederdi. Buradaki amaç elbette bir taşla iki kuş vurmaktı. Yani aynı anda birden fazla kişiye ulaşarak, tanıtım gerçekleştirmek. Geçmişe dönük olarak verdiğimiz bu örnek viral pazarlamanın eski yöntemi olan ağızdan ağıza pazarlama tekniğinin en somut hallerinden biridir. Zamanla değişen alışkanlıklar, teknolojinin ilerlemesi, insanların güven sınırlarında yaşanan değişimler ile birlikte bu süreçte kendini yenilemek zorunda kaldı. Bu değişim beraberinde sıkça duymaya başladığımız ve gerçekten çok önemli çalışmalara imza atılan viral pazarlama tekniğini doğurmuştur.
Viral Pazarlama Nasıl Yapılır?
İlk paragrafta da söz ettiğimiz ağızdan ağza pazarlamanın bir başka versiyonu olan viral pazarlama ürün ya da hizmetler ile ilgili mesajların, içeriklerin ilgi çekici görsel ya da videolar ile elektronik ortamda insanlar arasında yayılmasını sağlamaktır. Viral reklamlar internet ortamında çoğunlukla videolar ile karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte ise e-posta yoluyla viral reklam yayılımı da etkili yöntemlerdendir. Viral reklamların içeriğini genel olarak fikirler, mesajlar, şarkılar oluşturmaktadır. Viral reklamların oluşumuna baktığımızda iki farklı yöntemin olduğu görülmektedir. Birinci yöntem son kullanıcı tarafından yapılan viral reklamlardır. Bu tür reklamlara genel olarak video paylaşım sitelerinde rastlamak mümkündür. Bir kullanıcı tesadüfi bir şekilde bir ürünü hedefe koyan ya da onu savunan tarzda bir video çeker ve eğer bu video gerçekten başarılıysa hızla yayılmaya başlar. Zaten genelde bu tip video içerikler ilgili marka tarafından satın almaya doğru ilerler. İkinci yöntem ise reklamı yapacak olan firmanın kendisi tarafından yaptırılan kampanya çalışmalarıdır. Bu yolu tercih eden marka ve firmalar tabir yerindeyse profesyonel bir ekibe kendileri için bir viral reklam siparişi verirler. Bu işi profesyonel bir ekip yapacak olsa bile kurgulanacak olan videonun amatör bir çekim olarak gözükmesi en önemli kriterlerdendir. Çünkü viral pazarlamanın temelini bu kaide oluşturmaktadır. Viral reklamlar amatör çekimler ile yapılsa da film, video klip gibi içeriklerinde hazırlandığı gözlenmektedir.
Viral pazarlamada kurgu safhası çok önemli bir aşamadır. Viral pazarlama çalışmasını olması gerektiği gibi doğru bir şekilde gerçekleştirebilmek için üç önemli faktöre dikkat etmek gerekmektedir. Bu kriterl;
• Doğru mesaj
• Uygun koşullar
• Doğru insan
Viral reklamın başarıya ulaşmasında etkili olan bu kriterler çerçevesinde söz edilen durum uygun koşullar altında doğru mesajın doğru hedef kitleye ulaşmasını sağlamaktır. Bu kapsamda bir viral pazarlama kurgusu oluştururken göz önünde bulundurulması gereken bazı etkenler vardır. Bunları viral pazarlamanın elementleri olarak nitelendirebiliriz. Bu etkenler yayma motivatörü, alma motivatörü ve yayılma ortamı olarak sınıflandırılabilir. Şimdi bunların neler olduğuna kısa bir göz atalım.
Yayma Motivatörü: Viral pazarlamadaki asıl amaçlardan birisi elbette iletilmek istenen mesajın, belirli yayıcılar yoluyla yayılmasını sağlamaktır. Bu bağlamda yayma motivatörünü belirlerken her türlü motivasyon stratejisi düşünülmelidir. Yani yayma motivatörünün “ bu konuyu neden yayıyorum?” sorusunu kendisine sorduğunda, cevabını da hemen bulabilmesi gerekmektedir. Burada süreci etkileyecek olan tetikleyici faktörler ise mecburi koşmak, maddi kazanç sunmak, merak, mutluluk gibi psikolojik ihtiyaçlara cevap vermek gibi etkenler söz konusu olmaktadır.
Alma Motivatörü: Viral pazarlama kurgularında üzerine önemle düşünülmesi gerekilen ikinci bir basamakta “alma” durumudur. İlgili mesajı iletmesi için ikna edilen yayma motivatörü, alıcıların bu mesajı almaları konusunda en büyük etken olacaktır. Bundan dolayı öncelikli olarak konuyu ileteceğiniz kişilerin, bunu neden dinlemeleri gerektiği ve o içerikle aksiyona geçmeleri gerektiği konularına kafa yormalısınız. Bu noktada mesajınız açık ve etkili olmalıdır. Çünkü alma motivatörü konumundaki kişiler önce alıcı, sonrasında ise yayıcı motivatörü konumunda olacaktır. Bundan dolayı kişilerde alma motivasyonu sağlayacak içerikler üretmelisiniz. Burada yine kişilerin davranışını tetikleyecek öncüller ile onları etkileyebilirsiniz.
Yayılma Ortamı: Viral pazarlama kurgusunun en önemli aşamalarından bir diğeri ise reklamın yayılma ortamıdır. Burada öncelikli olarak kendiniz için hedef kitleye ulaşabileceğiniz direkt olan ve en etkili olacak olan ortamı seçmenizdir. Yani içeriğin hızlı yayılmasına elverişli olacak olan, geniş kitleler ile temas edilebilecek olan ve mesajları çok iyi ve anlaşılır bir şekilde taşıyabilecek olan ortam belirlenmelidir. Facebook, Twitter, YouTube, sözlükler, blogger siteleri ve benzeri aklınıza gelebilecek olan tüm dijital alanlar sizin hedef alanlarınız içerisinde yer alabilir.
Bu üç önemli etkeni bir arada olması gerektiği gibi kurgulayıp, doğru bir strateji oluşturulması sonrası, viral pazarlama kurgusu geleneksel pazarlama kurgusuna oranla çok daha başarılı olacaktır. Daha düşük maliyetler ile daha yüksek geri dönüşler elde edilecektir.
Etkili ve Başarılı Bir Viral Pazarlamada Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Viral pazarlama kampanyaları hem düşük maliyetli olması hem de etki alanının geniş olması itibariyle oldukça iştah kabartıcıdır. Ancak her işte olduğu gibi viral reklam çalışmalarında da bilinmesi ve dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır.
Plana Uygun Brief’ler Çıkarın
Viral reklam çalışmalarında brief’ler reklamın iskeletini oluşturmaktadır. Yani çalışmayı ana hatları ile belirleyerek, kısaca anlatmanızı sağlayan unsurlardır. Yapılacak çalışmayı ne kadar çok özümser ve içselleştirir, ne kadar çok tahlil ederseniz o derece etkili ve sağlıklı bir çalışma yapabilirsiniz. Bu konuda çıkarılacak brief sayesinde pazarlama kampanyasının ana konusu, karakterlerin nasıl olması gerektiği, hedef kitle, yayılma ortama ve benzeri birçok önem derecesi yüksek konuyu belirleyebilirsiniz.
Hedef Kitlenize Yakın Olun
Viral pazarlama çalışmalarında en önemli süreçlerden biri de hedef kitlenin iyi tanınmasıdır. Hedef kitleyi iyi tanıyıp, kendinizi o hedef kitlenin içindeymiş gibi hissetmeniz gerekmektedir. Kendinizi kullanıcının yerine koyarak, “ben bu viral reklama maruz kalsaydım tepkim ne olurdu?” diye sorgulamalısınız. Viralin hangi yönleri hoşunuza giderdi? Kampanyanın yetersiz yada başarılı olduğu noktalar nereler? Böyle soruları kendinize yönelterek, hedef kitle gibi düşünmeye çalışmalısınız. Çünkü hedef kitleye yönelik olmayan bir çalışmadan istenilen sonuç elde edilemeyecektir.
Doğru Kanalı Belirleyin
Dijital dünyada her geçen gün iletişim ve etkileşim konusunda farklı mecralar ortaya çıkmaktadır. Özellikle sosyal medya platformlarının sayısı gün geçtikçe artış göstermektedir. Her kullanıcı her ortamda aktif olarak yer almamaktadır. Bundan dolayı internette hangi iletişim kanalının sizin için en doğru hedef kitleyi barındırdığını iyi analiz etmelisiniz. Yoksa hedef kitlenizin bulunmadığı ya da az bulunduğu bir ortamda yapacağınız viral reklamın size katkısı olmayacaktır.
Dürüst ve Güvenilir Olun
Viral reklamlar, geleneksel reklam türlerine göre markaların, kullanıcılara daha yakın olduğu bir reklam türüdür. Yine aynı şekilde viral reklamlar, tüketicilerin markaları sahiplendiği reklamlar olarak bilinmektedir. Bundan dolayı kullanıcı gözünde, güven konusunda ortaya çıkacak aksi bir durum, markanın imajını oldukça kötü bir şekilde etkileyebilir. Bu bağlamda sunulan ürün ya da hizmetin güçlü olması kadar oluşturulacak reklam içerisinde onlarla ilgili özelliklerin ne derece doğru olarak yansıtıldığı da çok önemlidir. Yani sunduğunuz ile verdiğiniz arasında güvenilir, dürüst ve tutarlı olmalısınız. Aksi takdirde tüketiciden gelecek olan geri dönüş bir hayli olumsuz olacaktır.
Oyuncuların Oluşturacağı İmaja Dikkat!
Viral pazarlamada tercih edilecek oyuncuların seçimi oldukça hassas bir konudur. Bu süreçte ince eleyip, sık dokumak gereklidir. Çünkü kampanyanızın yükselişe geçmesi ya da dibe vurması konusunda seçtiğiniz oyuncuların etkisi yüksek olacaktır. Eskiden viral reklam çalışmalarında en sık başvurulan yol yüksek takipçisi olan fenomenler olmaktadır. Bu çalışmalar düşük bütçeler ile yönetilebilmekteydi. Ancak artık bu tercihin bütçesi artış göstermiş ve kullanıcı gözünde pek inandırıcılığı kalmamış durumdadır. Viral pazarlama da unutulmaması gereken en önemli nokta doğallıktan asla ödün verilmemelidir. Kampanya çalışması için oyuncu seçiminde dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise fenomen olan kişinin dikkat çekecek, olumsuz davranışlarda bulunmaması. Çünkü bu davranışlar kullanıcılar tarafından sizin markanıza mal edilebilir. Bundan dolayı tercihlerinizi doğru yapmalısınız.
Viral pazarlama çalışmalarının başarıyla sonuçlanması için her aşamasında dikkat etmeniz gereken bu önemli kıstaslar, oluşturacağınız olumlu imaj için önemlidir. Yukarıda açıkladığımız bu temel etkenler ile birlikte, viral pazarlama çalışmalarında dikkat edilmesi gereken diğer hususlar şunlardır:
• Özgün fikir ve yaratıcılık
• Gerçekçi olma
• Katılımın yüksek olması
• Ölçülebilir düzeyde aksiyon oluşturma
• Verilecek mesajın kısa ve akılda kalıcı olması gerekir
• Hazırlanacak içeriğin, firma ve marka ile uyumlu olması
• Yayılım için doğru tetikleyici faktörlerin kullanılması
Viral Pazarlamanın Sunduğu Avantajlar Nelerdir?
Etkili bir pazarlama stratejisi olan viral pazarlama, doğru uygulandığı takdirde marka ve firmalara birçok avantaj sağlar. Hedef kitleye ulaşma ve içeriğin hızlı yayılması konusunda önemli bir yere sahip olan viral pazarlamanın marka ve firmalara sunmuş olduğu temel avantajlar şunlardır:
Viral pazarlama işletmelerin maliyetlerini azaltmaktadır. Viral pazarlama içerisinde tüketicilerin, markanın yaymak istediği mesajı taşıması, firmaların reklam maliyetini azaltan bir unsurdur.
Viral reklamlar tüketiciler tarafından daha ılımlı karşılanmaktadır. Yani ücretli reklamlara ya da kitlesel bir reklama kıyasla viral reklamlar daha kabul edilebilir bir yapıdadır.
Viral reklamların kitlelere ulaşması daha kolaydır. Mesajın çıkış kaynağı itibariyle arkadaş, aile üyesi, iş arkadaşı vb. statüde yönlendirilen mesajın kimden geldiğinin bilinmesi daha kolay olmaktadır. Böylelikle benzer ilgi alanlarına sahip olan kişilerin, mesajı okuma ihtimali yükselmektedir. Aynı şekilde içeriğin başka kişilere iletilmesindeki ihtimalde artarak, daha etkili bir hedefleme yapılması sağlanmaktadır.
Viral Pazarlama hakkında aklınızdaki soruları sormak, daha detaylı bilgiler almak ya da reklam danışmanlığı hizmeti almak için Sanal Yönetmen ile iletişime geçebilirsiniz.
